Bankalar & Finans Estonya

Estonya'da bankacılık sistemi yüksek düzeyde dijitalleşme ve yabancı müşterilere açıklığı ile karakterize edilir. Pek çok banka, ikamet etmeyenlere hizmet sunmaktadır, ancak koşullar ve gereksinimler farklılık gösterebilir; Estonya ile olan bağınızı kanıtlamanız gerekir.

Yabancılara karşı uygun olan ana bankalar

Swedbank: Bireysel ve ticari müşterilere geniş bir hizmet yelpazesi sunan, Estonya'nın en büyük bankalarından biri.

SEB Pank: Çeşitli bankacılık ürünleri ve hizmetleri sunar. 

LHV Pank: Dijital hizmetlere odaklanmış bir Estonya bankası. 

Luminor Bank: Hem yerli hem de ikamet etmeyen müşterilere hizmet sunmaktadır. 

Alternatif seçenekler

Eğer Estonya ile bağlantıyı kanıtlamak zor ise, Wise veya Revolut gibi yerel adres gerektirmeyen çoklu döviz hesapları sunan dijital bankalar veya fintech platformları kullanılabilir.

Estonya ile bağlantınızı doğrulama:

Bankalar, Estonya ile olan bağlantınızı kanıtlama talep eder, bu bağlantılar şunları içerebilir:

İkamet: Konut kira sözleşmesi veya mülkiyet belgesi.

İş: Estonyalı bir işverenle iş sözleşmesi.

Öğrenim: Kayıt belgesi gibi eğitim kurumundan alınmış belge.

Ailevi bağlar: Estonya'da yakın akrabalarınız olduğunu gösteren belgeler (eş, çocuklar, ebeveynler).

Gerekli belgeler

- Kimlik: Geçerli pasaport veya kimlik kartı.

- Oturma izni: Avrupa Ekonomik Alanı ve İsviçre dışındaki vatandaşlar için geçerli Estonya oturma izni veya ikamet hakkı gereklidir.

- Ek belgeler: Yukarıda belirtilen Estonya ile bağlantıların kanıtı.

Hesap açma süreci

Kişisel ziyaret: Birçok banka, kimlik doğrulama ve gerekli belgelerin imzalanması için kişisel ziyareti gerektirir.

Çevrimiçi açma: Bazı bankalar süreci çevrimiçi başlatma imkanı sunar, ancak tamamlanması genellikle kişisel katılım gerektirir.

Hesap açma maliyeti

Estonya sakinleri: Genellikle hesabın açılması ücretsizdir veya düşük bir ücret talep edilir.

İkamet etmeyenler: Belgelerin incelenmesi ve hesabın açılması için bir ücret alınabilir. Örneğin, Swedbank'ta 12 aydan kısa müddet oturma izni olan yabancılar için ücret 200 avrodur.

Tavsiyeler

Seçtiğiniz banka ile iletişime geçin: Ziyaret öncesi, gereksinimlerin ve prosedürlerin güncel durumunu kontrol edin çünkü değişiklik gösterebilirler.

Belgeleri önceden hazırlayın: Süreci hızlandırmak için gerekli belgelerin hepsinin hazır olduğundan emin olun.

İnceleme süresini göz önünde bulundurun: Süreç, bankaya ve statünüze bağlı olarak birkaç gün ile birkaç hafta sürebilir.

ATM kullanımı

Estonya'da, Swedbank, SEB, LHV ve Coop Pank gibi farklı bankaların ATM'leri bulunmaktadır. Çoğu, Visa, Mastercard ve UnionPay gibi uluslararası ödeme sistemlerinin kartlarını kabul etmektedir. Estonya ATM'lerinde yabancı kart kullanıldığında genellikle Eston bankası tarafından ek bir komisyon alınmaz. Ancak, kendi bankanız uluslararası işlemler için kendi komisyonlarını uygulayabilir.

Bankanızın komisyonları: Beklenmedik masraflardan kaçınmak için bankanızdaki hizmet koşullarını önceden kontrol etmeniz önerilir.

Nakit çekme limitleri: Estonya'daki ATM'ler genellikle günlük para çekme limitlerine sahiptir, örneğin günde 3500 avroya kadar olabilir. Ancak, bankanız yurtdışında çekim miktarlarına kendi sınırlamalarını uygulayabilir. Bu limitleri seyahatten önce kontrol edin.

Nakit çekiminde para birimi seçimi: Nakit çekerken ATM, para birimi dönüştürmeyi banka kurunuz üzerinden mi yoksa çekici bankanın kuru üzerinden mi yapmak istediğinizi teklif edebilir. Ekstra masraflardan kaçınmak için otomatik dönüştürme olmadan (yani yerel para biriminde — euro) seçeneği tercih etmek genelde daha avantajlıdır.

Güvenlik ve öneriler

ATM kontrolü: Güvenli ve aydınlık konumlarda bulunan, tercihen banka şubeleri veya alışveriş merkezlerindeki ATM'leri kullanın.

Banka bilgilendirmesi: Planladığınız seyahati bankanıza bildirin, böylece şüpheli faaliyet nedeniyle kartın bloke edilmesinden kaçının.

Bakiye kontrolü: Karttaki denge ve harcamaları düzenli olarak kontrol edin, böylece izinsiz işlemleri zamanında tespit edebilirsiniz.

Nakit Çekmenin Alternatif Yolları

Estonya’daki bazı Coop mağazaları, kart ile alışveriş yaparken nakit çekim hizmeti sunan "Coop Sula" hizmetini teklif etmektedir. Ancak bu hizmet yalnızca Estonya bankaları tarafından verilen kartlar için mevcut olabilir.

Ekstra Tavsiyeler

Çoklu-döviz kartlarının kullanımı: Çoklu-döviz kartları, yurtdışında nakit çekim için daha avantajlı koşullar sunan bir seçenek olabilir.

Banka Havalesi (SWIFT)

SEB, Swedbank ve LHV gibi Estonya bankaları, SWIFT sistemi aracılığıyla uluslararası transfer hizmeti sunmaktadır. Bu tür bir transferi gerçekleştirmek için aşağıdaki bilgileri sağlamak gereklidir:

- Alıcının adı ve soyadı.

- Alıcının IBAN formatındaki hesap numarası.

- Alıcı bankasının BIC/SWIFT kodu.

- Alıcı bankasının adresi (bazı durumlarda).

Komisyonlar ve Süreler

SEB: Elektronik kanallar kullanılarak yapılan uluslararası ödeme için komisyon ücreti 5 Euro’dur. Para genellikle alıcının hesabına 1-3 iş günü içinde ulaşır.

Swedbank: Uluslararası ödeme için komisyon ücreti seçilen ödeme türüne bağlı olarak 5 ila 32 Euro arasında olabilir. Fonların hesaba geçiş süresi, para birimi ve varış ülkesine bağlıdır.

LHV: Standart ödemeler için uluslararası ödeme komisyonu 5 Euro’dur. Fonların hesaba geçiş süresi, para birimi ve varış ülkesine bağlıdır.

Ödeme Sistemleri (Western Union, MoneyGram)

Uluslararası ödeme sistemleri, alıcının banka hesabına veya nakit olarak para göndermenize olanak tanır. Estonya’da Western Union hizmetleri çeşitli hizmet noktaları aracılığıyla sunulmaktadır.

Gönderim Süreci:

Western Union: Web sitesinden çevrimiçi olarak para gönderebilir veya bir hizmet noktasını ziyaret edebilirsiniz. Gönderim için, alıcının bilgilerini sağlamanız ve transferi ödemeniz gereklidir. Alıcı, seçilen yönteme bağlı olarak parayı nakit olarak veya banka hesabına alabilir.

MoneyGram: Hizmetler, ortak şubeler aracılığıyla sunulmaktadır. Süreç, Western Union’a benzer: alıcının bilgilerini sağlamanız ve transferi ödemeniz gereklidir. Alıcı, parayı nakit olarak veya banka hesabına alabilir.

Komisyonlar ve Süreler

Western Union: Komisyon, transfer miktarına ve varış ülkesine bağlıdır. Para genellikle birkaç dakika içinde alınabilir hale gelir.

MoneyGram: Komisyon ve süreler, Western Union’a benzer ancak transfer yönü ve miktarına göre değişiklik gösterebilir.

Fintech Platformları (Wise, Revolut)

Çağdaş çevrimiçi platformlar, uluslararası transferler için şeffaf komisyonlar ve rekabetçi döviz kurlarıyla avantajlı koşullar sunmaktadır.

Gönderim Süreci:

Wise: Platforma kaydolmak, transfer miktarını ve para birimini, alıcı bilgilerini belirtmek ve ödeme yapmak gerekmektedir. Transfer, bankalararası kur üzerinden şeffaf bir komisyonla gerçekleştirilir.

Revolut: Kayıt olduktan ve hesabınızı doldurduktan sonra farklı ülkelere para gönderebilirsiniz. Belirlenen limit dahilinde yapılan transferler komisyonsuz olabilir; döviz değişimi, bankalararası kur üzerinden gerçekleşir.

Komisyonlar ve Süreler

Wise: Komisyon, transfer miktarına ve para birimine bağlıdır, genellikle tutarın küçük bir yüzdesidir. Para, alıcının hesabına 1-2 iş günü içinde ulaşır.

Revolut: Aylık limit dahilindeki transferler ücretsizdir; limit aşımı durumunda küçük bir komisyon alınır. Fonların hesaba geçiş süresi, para birimi ve varış ülkesine bağlıdır.

Estonya’da yabancı uyruklular, yerel bankaların belirli koşullarını karşıladıkları sürece kredi, ipotek dahil, alabilmektedirler.

Kredi Başvuru Koşulları

Oturma İzni: Çoğu Estonya bankası, başvuru sahibinin Estonya’da geçerli bir oturma iznine sahip olmasını talep etmektedir. Bu, yasal ikametin ve ülkeyle bağın varlığını doğrular.

Gelir: İstikrarlı ve doğrulanmış bir gelire sahip olmak gereklidir.

Kredi Geçmişi: Hem Estonya’da hem de kişinin köken ülkesindeki olumlu bir kredi geçmişi, kredi onayı şansını artırır.

Kredi Koşulları

Ön ödeme: Bankalar genellikle gayrimenkul değerinin en az %15’i kadar ön ödeme talep etmektedir. Estonya Girişimcilik ve İnovasyon Ajansı’nın kefaletiyle kendi finansman miktarı azaltılabilir.

Kredi Süresi: Estonya'da ipotek kredisi için maksimum süre 30 yıla kadardır.

Faiz Oranı: Faiz oranları belirli bir bankanın şartlarına bağlı olarak sabit olabilir veya bankanın marjı eklenmiş şekilde Euribor'a bağlı olabilir.

Gerekli Belgeler

Kimlik Belgesi: Geçerli pasaport veya kimlik kartı.

Gelir Doğrulaması: Geliri belgeleyen kağıtlar, iş sözleşmesi veya sabit geliri belgeleyen diğer belgeler.

Oturma İzni: Estonya'da oturma hakkını belgeleyen belge.

Ek Belgeler: Bankanın gereksinimlerine bağlı olarak mali durumu ve yükümlülükleri doğrulayan ek belgeler gerekebilir.

Yerleşik Olmayanlar İçin Özellikler

Bazı bankalar yerleşik olmayanlara kredi verebilir, ancak koşullar daha katı olabilir ve faiz oranları daha yüksek olabilir.

Tavsiyeler:

Uzmanlara Danışın: Profesyonel yardım almak için finansal danışmanlara veya emlak konusunda uzmanlaşmış avukatlara başvurun.

Emlak Alımı

Nakit Olmayan Ödeme: Estonya'da emlak ödemeleri genellikle nakit olmayan transferlerle yapılır. Genellikle para, işlemin güvenliğini sağlayan bir noter emanet hesabına aktarılır. Noter, para transferinin garantörü rolünü üstlenir ve işlem iptal edilirse parayı geri iade eder.

Nakit Ödeme: Kanunlar, emlak alımında nakit kullanımını yasaklamasa da, uygulamada bu tür işlemler nadir ve risklidir. 10.000 Euro'dan fazla miktarlar nakit olarak beyan edilmelidir, bu da süreci zorlaştırır. Ayrıca, bazı bankalar ve satıcılar güvenlik ve kara para aklama ile mücadele nedenleriyle büyük nakit parçalarını kabul etmeyebilir.

Araba Alımı

Nakit Olmayan Ödeme: Araç satın alımları çoğunlukla banka havalesi yoluyla gerçekleştirilir. Bu, işlemin şeffaflığını sağlar ve tercih edilen ödeme şeklidir.

Nakit Ödeme: Nakit ödeme, özellikle özel bir kişiden ikinci el araç satın alırken mümkündür. Ancak, bu tür işlemlerin, yazılı bir alım satım sözleşmesi yaparak ve mümkünse bankacılık işlemi ile yapılan ödemeyle izlenebilir hâle getirilmesi önerilir. Nakit işlem dolandırıcılık anlamına gelmez, ancak kesinlikle riskleri artırır.

Nakit Kullanımına Getirilen Sınırlamalar

Sınırlamalar: Şu anda, Estonya'da nakit ödemelerin miktarı üzerinde katı bir yasal sınırlama yoktur. Ancak, Avrupa Komisyonu nakit kullanımı için 10.000 Euro'luk bir sınır belirlemeyi önermektedir ve gelecekte böyle tedbirler alınabilir.

Tavsiyeler

Büyük bir alışveriş yapmadan önce prosedür ve gereklilikler hakkında ayrıntılı bilgi almak için bir noter veya yasal danışmana başvurun.

Tasarruf Ürünleri

Vadeli Mevduatlar: Belirli bir dönem için sabit bir faiz oranı sunar, genellikle 1 aydan 3 yıla kadar. Bu süre boyunca, mevduat faizi kaybetmeden çekilemez. Faiz oranları süreye ve mevduatın miktarına bağlıdır.

Tasarruf Hesapları: Herhangi bir kısıtlama olmadan para yatırmanıza veya çekmenize imkân tanıyan esneklik sağlar. Faiz oranları genellikle vadeli mevduatlardan daha düşük olur, ancak paraya istediğiniz zaman ulaşmanıza olanak tanır.

Emeklilik Birikimleri

II. Emeklilik Basamağı: Zorunlu birikim sistemidir; gelirinizin bir kısmı otomatik olarak emeklilik hesabınıza aktarılır. Birikimler çeşitli fonlarda yatırılır ve uygun fonu seçebilirsiniz.

III. Emeklilik Basamağı: Gelecek emekliliğiniz için kendi isteğinizle yapacağınız katkılardır. Devlet, III. basamak yatırımlarına vergi teşvikleri sağlar, bu da bu birikim yolunu cazip hale getirir.

Yatırım Olanakları

Yatırım Fonları: Hisse senetleri, tahviller ve diğer varlıkların çeşitlendirilmiş bir portföyüne yatırım yapmanıza olanak tanır. Örneğin, Swedbank Robur fonları, farklı risk seviyelerine ve potansiyel getirilerine sahip çeşitli seçenekler sunar.

Hisse Senetleri ve Tahviller: Broker hesapları aracılığıyla doğrudan şirketlerin hisse senetlerini veya tahvillerini satın alabilirsiniz. Bu, piyasanın daha derin bir şekilde anlaşılmasını ve fiyat dalgalanmalarıyla ilgili risklere hazır olunmasını gerektirir.

Robo-danışmanlar: Amaçlarınız ve risk toleransınıza göre yatırım yapmanıza yardımcı olan otomatikleşmiş platformlardır. Minimum yatırımlarla yeni başlayan yatırımcılara basit çözümler sunarlar.

Emlak

Emlak yatırımı, sermayeyi korumanın ve artırmanın popüler bir yolu olarak kalmaktadır. Kiraya vermek veya daha sonra satmak amacıyla ek gayrimenkul satın almak, istikrarlı bir gelir ve enflasyona karşı koruma sağlarken.

Tavsiyeler

Uzmanlardan danışmanlık alın: Gerektiğinde, kişiselleştirilmiş tavsiyeler almak için finansal danışmanlarla iletişime geçin.

Estonya'da yabancıların vergi yükümlülükleri, vergi mükellefiyeti durumlarına ve gelir kaynaklarına bağlıdır.

Vergi mükellefiyeti tanımı

Estonya Mukimi: Bir kişi, Estonya'da ikamet ediyorsa veya 12 ardışık ay boyunca en az 183 gün burada bulunuyorsa mukim olarak kabul edilir.

Estonya Gayrımukimi: Yukarıdaki kriterlere uymayan bir kişi gayrımukim olarak kabul edilir ve sadece Estonya kaynaklı gelirlerden vergiye tabidir.

Gelir vergilendirmesi

Mukimler: Yurt dışında elde edilen gelirler dahil, küresel gelirlerini beyan etmeli ve vergilerini ödemelidirler. Çifte vergilendirmeyi önlemek için Estonya'nın diğer ülkelerle yaptığı çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları uygulanmaktadır.

Gayrımukimler: Sadece Estonya'da elde edilen gelirlerden, örneğin ücret, kira geliri, temettüler ve diğerleri vergilendirilir. Gayrımukimler için gelir vergisi oranı %20'dir.

Sosyal katkılar

Mukimler: Estonya'da elde edilen gelirlerden sosyal vergi ödemekle yükümlüdür.

Gayrımukimler: Sosyal katkılardan ödeme yükümlülüğü, çalışmanın doğasına ve Estonya ile ikamet ettikleri ülke arasındaki anlaşmalara bağlıdır.

Vergi avantajları ve kesintiler

Mukimler: Estonya yasalarıyla sağlanan standart vergi kesintileri ve avantajlarından yararlanma hakkına sahiptirler.

Gayrımukimler: EEA üyesi bir devletin mukimi iseler ve uygun belgeleri sunarlarsa bazı kesintilere hak kazanabilirler.

Yasaların dikkatlice incelenmesi ve profesyonellerle danışma, tüm gerekliliklere uyumu sağlamaya ve vergi yükünü optimize etmeye yardımcı olacaktır.

Estonya’da yabancılar için vergi beyannamesi, mükellefiyet durumlarına ve gelir kaynaklarına bağlıdır.

 Mükellefiyet durumunun belirlenmesi: Estonya Mukimi / Estonya Gayrımukimi.

Mükellefiyet durumunuzu belirlemek için Estonya Vergi ve Gümrük Dairesi’ne başvuru yapmanız önerilir.

Mukimler için beyanname yükümlülükleri

Mukimler, Estonya'da ve dışında elde edilen gelirleri (ücret, ticari faaliyet gelirleri, kira, mal satışı veya temettü) beyan etmekle yükümlüdür. Eğer tüm gelir ödeme yerinde vergilendirildi ise (örneğin, Estonya'daki işveren aracılığıyla), beyanname vermek zorunlu değildir.

Yıllık beyanname, hesap yılını takip eden yılın 30 Nisan'ına kadar verilmelidir. Beyanname verildikten sonra vergi borcu bulunursa, ödeme 1 Ekim'e kadar yapılmalıdır. Fazla vergi ödediyseniz, vergi iadesi genellikle beyanname verildikten sonraki 5 iş günü içinde gerçekleşir.

Beyanname nasıl verilir

Elektronik sistem e-MTA: Mukimlere, Vergi ve Gümrük Dairesi’nin (e-MTA) elektronik portalına erişim sağlanır, bu sistem işverenler, bankalar ve diğer kurumlar tarafından sağlanan gelir verilerini otomatik doldurur.

Alternatif yöntemler: e-MTA'ya erişiminiz yoksa, beyannamenizi Vergi ve Gümrük Dairesi ofisinde kağıt formatında verebilirsiniz.

 

Gayrımukimler için beyanname yükümlülükleri

Gayrımukimler, Estonya’da aşağıdaki durumlarda vergi beyannamesi vermekle yükümlüdür:

Ticari faaliyet gelirleri: Eğer gayrımukim Estonya’da gerçek kişi girişimci olarak kayıtlıysa, gelir elde etmemiş olsa bile gelir beyannamesi vermelidir.

Mal tasfiyesi geliri: Eğer gayrımukim, Estonya’da bulunan mal varlığının satışından kazanç sağladıysa.

Vergiden muaf gelirde değişiklik: Eğer ödeme sırasında çok fazla vergiden muaf gelir dikkate alındıysa, bu durumda gelir beyannamesi esas alınarak gelir vergisi ödenmesi gerekmektedir.

Diğer durumlarda gelir vergisi genellikle ödemeyi yapan kişi tarafından kesilmektedir.

Beyanname sunma süreleri: Bir önceki yılın gelir beyannamesi ilgili yılın 30 Nisan tarihine kadar sunulmalıdır. Gelir vergisinin ödenmesi ise beyanname sunma yılının 1 Ekim tarihine kadar yapılmalıdır.

Beyanname sunumu süreci

Kayıt kodunun alınması: Gelir beyanı için yabancı uyruklu kişinin Estonya kayıt koduna, örneğin kişisel kod veya mükellefler sicili kayıt koduna sahip olması gerekmektedir.

e-MTA elektronik ortamının kullanımı: Vergi ve gümrük departmanı, beyanname sunumu için uygun bir elektronik ortam sağlamaktadır. Erişim için Estonya ID kartı, Mobiil-ID, Smart-ID veya Avrupa Birliği devletleri tarafından verilen güvenli dijital kimlik gerekmektedir.

Tavsiyeler

Sizin durumunuza uygun detaylı bilgiyi almak için vergi danışmanlarına veya Vergi ve Gümrük Departmanı'na başvurun.

Estonya’da serbest çalışanlar ve freelance çalışanlar, gerçek kişi girişimci olarak faaliyet gösterdiklerinde belirli kurallara uymak zorundadırlar ve çeşitli teşviklerden yararlanabilirler.

Ticari faaliyet kaydı

Zorunlu kayıt: Faaliyete başlamadan önce gerçek kişi girişimcinin Estonya Ticaret Sicilinde kaydolması gerekmektedir.

Vergi yükümlülükleri

Gelir vergisi: Gelirler %20 oranında gelir vergisine tabidir. Vergi, girişimcilik faaliyetleriyle ilgili gelirler ve harcamalar arasındaki fark yani net kâr üzerinden hesaplanır.

Sosyal vergi: Gerçek kişi girişimciler, emeklilik ve sağlık sigortasının finansmanını sağlayan sosyal vergiyi ödemekle yükümlüdür. Sosyal vergi oranı, vergiye tabi temel üzerinden %33’tür.

Katma Değer Vergisi (KDV): Eğer gerçek kişi girişimcinin yıllık cirosu 40.000 Euro’yu aşarsa, katma değer vergisi mükellefi olarak kaydolması ve KDV ödemesi gerekmektedir.

Gelir beyanı

Gerçek kişi girişimci, yıllık gelir beyanını E formunu kullanarak sunmak zorundadır. Beyanname, ilgili yılı takip eden yılın 30 Nisan tarihine kadar sunulmalıdır.

Teşvikler ve indirimler

Vergiden muaf gelir: Gerçek kişi girişimci, toplam yıllık gelirine bağlı olarak standart bir vergiden muaf gelir hakkına sahiptir.

Maliyet indirimi: Girişimcilik faaliyetleriyle doğrudan ilgili masraflar (örneğin, ofis kirası, ekipmanlar, mesleki eğitim) vergilendirilebilir gelirden düşülebilir, bu da vergi yükünü azaltır.

Girişimci hesabı

Basitleştirilmiş vergi sistemi: Vergi idaresini kolaylaştırmak için gerçek kişi girişimci, girişimci hesabı kullanabilir. Bu hesaba yapılan ödemeler otomatik olarak vergiye tabi olur ve bu vergi, gelir ve sosyal vergiyle, varsa birikimli emeklilik katkı paylarına dağıtılır.

Sosyal güvenceler

Emeklilik ve sağlık sigortası: Sosyal verginin ödenmesi, gerçek kişi girişimcinin devletten emeklilik sağlanmasına ve sağlık sigortasına sahip olmasını sağlar.

Sorumluluk ve cezalar

Yükümlülüklerin ihlali: Vergi ve kayıt yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi cezalara ve diğer yaptırımlara yol açabilir.

Tavsiyeler

Özellikle sizin durumunuza uygun detaylı bilgi almak için, Estonya Vergi ve Gümrük Departmanı'na veya vergi danışmanlarına başvurulması tavsiye edilir.