Eğitim Polonya

Çocuğun anaokuluna kaydı

 

Anaokulu seçimi: Polonya'da devlet ve özel anaokulları bulunmaktadır. Devlet anaokulları, Lehçe eğitim sunar ve bazen başvuru için Lehçe bilgisini gerektirir. Özel anaokulları dil gereksinimleri konusunda daha esnek olabilir ve iki dilli programlar sunarlar.

 

Kayıt süreci

Belgeler: Başvuru formu, çocuğun doğum belgesi, ebeveynlerin kimlik belgesi, ikametgah belgesi ve çocuğun sağlık durumunu gösteren tıbbi rapor.

Başvurunun sunulması: Başvurular seçilen anaokuluna, genellikle yılın başında (ocak-şubat) yapılır. Elektronik kayıt, yerel eğitim yönetim sistemi üzerinden mümkündür.

Başvurunun incelenmesi: Bazı durumlarda çocuğun eğitim için hazır olup olmadığının değerlendirilmesi amacıyla mülakat veya testlere katılım gerekebilir.

 

Çocuğun okula kaydı

 

Okul seçimi: Polonya'da devlet, özel ve uluslararası okullar vardır ve farklı dillerde eğitim sunarlar. Devlet okulları Polonya ulusal müfredatını takip ederken, uluslararası okullar Uluslararası Bakalorya programları ve İngilizce eğitim sunabilirler.

 

Kayıt süreci

Belgeler: Gerekli belgeler başvuru formu, doğum belgesi, çocuğun pasaportu veya kimlik kartı, tıbbi rapor, ikamet adresi belgesi ve önceki okul belgelerini (karneler, sertifikalar) içerir.

Başvurunun sunulması: Kayıt işlemi yerel eğitim yönetim sistemi (örneğin, praca.gov.pl) üzerinden çevrimiçi olarak veya doğrudan okulda yapılabilir. Genellikle kayıt yeni eğitim yılı başlamadan önce bahar ve yaz aylarında açıktır.

Mülakat ve testler: Bazı okullar, çocuğun bilgi ve dil beceri seviyesini değerlendirmek için mülakat ve testler yapabilir. Bu özellikle üst sınıflar ve uluslararası okullar için geçerlidir.

 

Ekstra öneriler

Dil hazırlığı: Çocuğun Polonya okuluna başarılı bir şekilde adapte olması için Lehçe eğitime önceden başlamak faydalı olabilir. Birçok okul hazırlık dil kursları sunar.

Polonya'da, yabancı dilde eğitim veren birçok anaokulu ve okul bulunmaktadır ve bu durum, göçmen aileler için onları cazip kılar. 

 

Uluslararası anaokulları

 

Kensington International Kindergarten (Varşova): Bu anaokulu, İngilizce eğitim sunar ve çocukların erken gelişimi için Fröbel ve Montessori yöntemlerini kullanır.

Kids&Co. International Bilingual Kindergarten (Varşova, Kraków): Eğitim Lehçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde verilir, bu da çocukların yeni bir dil ortamına hızla adapte olmalarına yardımcı olur.

 

Uluslararası okullar

 

American School of Warsaw: Polonya'daki en eski uluslararası okullardan biridir; anaokulundan 12. sınıfa kadar Amerikan eğitim programı sunar.

International School of Krakow: Okul öncesinden lise seviyesine kadar İngilizce olarak standart eğitim sunar.

British School Warsaw: İngiliz ulusal müfredatını takip eder ve 2,5 yaşından 18 yaşına kadar çocuklar için İngilizce eğitim sunar.

Warsaw Montessori School: Montessori yöntemi kullanır ve 18 aydan 12. sınıfa kadar çocuklar için İngilizce ve Lehçe eğitim sunar.

 

Uluslararası okullarda eğitim özellikleri

 

Dil ortamı: Uluslararası okullarda eğitim genellikle İngilizce olarak yapılır, bu durum göçmen çocuklarının eğitime dil engeli olmaksızın devam etmelerine yardımcı olur. Bazı okullar, Fransızca, Almanca ve İspanyolca gibi ek dil kursları da sunar.

Akademik programlar: Polonya'daki birçok uluslararası okul Uluslararası Bakalorya programları, İngiliz eğitim sistemi (GCSE/iGCSE, A-levels), ve Amerikan sistemini sunar. Bu programlar dünya çapında tanınır ve yüksek seviyede akademik eğitim sağlar.

Kültürel adaptasyon: Uluslararası okullar sıklıkla çok kültürlü bir topluluğa sahiptir, bu da çocukların yeni çevreye daha kolay adapte olmalarına ve kültürler arası becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.

 

Faydalı bağlantılar

International Schools Database (https://www.international-schools-database.com) 

Our Kids - International Schools in Poland (https://www.ourkids.net/school/international-schools-in-poland)

Devlet eğitim kurumları

Polonya'daki devlet okulları yerel yönetimler tarafından finanse edilir ve yönetilir. Bu okullar, Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen ulusal eğitim programına uygun olarak eğitim verir ve öğrenci değerlendirme standartlarına uyum sağlarlar.

Erişilebilirlik ve maliyet: Devlet okullarında eğitim ücretsizdir ve bu da onları tüm aileler için erişilebilir kılar. Bu durum, hem okul öncesi hem de okul eğitimi için geçerlidir.

Eğitim kalitesi: Devlet okulları yüksek düzeyde akademik eğitim sağlarlar. Spor ve sanat dahil olmak üzere geniş bir ders çeşitliliği ve ders dışı etkinlikler sunarlar.

Dil ortamı: Eğitim, Lehçe olarak verilir. Okullarda ayrıca İngilizce, Almanca ve Fransızca gibi yabancı diller de öğretilir.

 

Özel eğitim kurumları

Özel okullar, özel kişiler, vakıflar veya dini organizasyonlar tarafından kurulabilir. Bu okullar, eğitim programı ve öğretim yöntemleri seçiminde daha fazla esneklik gösterirler, ancak çoğu ulusal standartlara da uyar ve devlet akreditasyonu alırlar.

Eğitim maliyeti: Özel okullarda eğitim ücretlidir ve ücretler okulun seviyesi ve prestijine göre değişiklik gösterebilir. Ortalama olarak, yıllık eğitim maliyeti 44.000 ila 85.500 PLN arasında olabilir.

Eğitim kalitesi ve yöntemleri: Özel okullar genellikle bireyselleştirilmiş bir eğitim yaklaşımı, daha küçük sınıflar ve öğrencilere destek için daha fazla kaynak sunar. Montessori veya Waldorf pedagojisi gibi alternatif öğretim yöntemleri uygulayabilirler ve Uluslararası Bakalorya gibi uluslararası programlar sunabilirler.

Dil ortamı: Özel okullarda genellikle İngilizce, Almanca, Fransızca ve İspanyolca dahil olmak üzere çeşitli dillerde eğitim sunulur. Bu, özellikle yabancıların çocukları ve çocuklarının çok dilli bir ortamda eğitim almasını isteyen aileler için faydalıdır.

 

Dolayısıyla Polonya'daki devlet ve özel eğitim kurumları arasında seçim yapmak, ailenin bireysel ihtiyaçlarına ve tercihlerine, ayrıca finansal olanaklarına bağlıdır.

Desteklemenin temel unsurları

 

Kapsayıcı eğitim: Özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklar, tüm okul öğrencileriyle birlikte veya özel okullarda eğitim görebilirler. Hangi eğitim kurumunun seçileceği, çocuğun ebeveynleri tarafından belirlenir.

 

Psikolojik ve pedagojik destek: Okullar, özel eğitim ihtiyacı olan çocuklara psikolojik ve pedagojik yardım sağlamakla yükümlüdür. Bu bireysel dersleri, terapileri ve danışmanlıkları, çocuğun ihtiyaçlarına göre eğitim programlarını ve öğretim yöntemlerini adapte etmeyi içerir.

 

Özel programlar ve okullar: Polonya'da özel ihtiyaçları olan çocuklar için tasarlanmış birçok okul ve program bulunmaktadır. Bu kurumlar, bireyselleştirilmiş eğitim programları sunar, otizmli çocuklar için davranış terapisi gibi özel yöntemler ve teknikler kullanır ve daha kişiselleştirilmiş bir yaklaşım için küçük sınıflar sağlarlar.

 

Öğretmenlerin ve uzmanların rolü: Okullarda özel eğitim öğretmenleri, psikologlar, dil terapistleri ve diğer uzmanlar bulunur, çocukların adapte olmalarına ve başarılı şekilde eğitim görmelerine yardımcı olurlar. Bu uzmanlar, çocuğun kapsamlı bir şekilde desteklenmesini ve gelişimini sağlamak amacıyla ebeveynlerle yakın bir şekilde işbirliği yaparlar.

 

Başarılı uygulama örnekleri

Kaynaştırma sınıfları: Bu tür sınıflarda özel ihtiyaçları olan çocuklar diğer öğrencilerle bir arada eğitim görür ve bu da onların sosyal uyumunu ve kişilerarası becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.

Özel okullar ve merkezler: Örneğin, Varşova ve diğer büyük şehirlerde, otizm ve diğer bozuklukları olan çocuklar için bireysel programlar ve yoğun terapi sunan özel merkezler bulunmaktadır.

 

Daha fazla detaylı bilgi için Avrupa Özel ve Katılımcı Eğitim Ajansı'nın (https://www.european-agency.org/country-information/poland ) ve diğer uzmanlaşmış kuruluşların kaynaklarına başvurulabilir.

Entegrasyon Programları

 

Mülteci çocuklar için programlar: Polonya okulları, Ukrayna'dan gelen önemli sayıdaki mülteci çocuklara yanıt olarak, çocukların yeni eğitim sistemine geçişini kolaylaştırmak için entegrasyon programları uygulamaktadır. Bu programlar, psikolojik ve sosyal destek sağlama, Lehçe dil eğitimi ve eğitim sürecine uyum sağlama yardımlarını içermektedir.

 

Bireysel entegrasyon programları: Uluslararası korumaya ihtiyaç duyan veya özel yardıma ihtiyaç duyan çocuklar için bireysel entegrasyon programları geliştirilmektedir. Bu programlar, çocuğun ihtiyaçlarına göre uyarlanmış öğretim planlarını, rehberlik ve danışmanlık hizmetlerini içermektedir.

 

Dil Kursları

 

Lehçe Dil Kursları

 Ulusal Akademik Değişim Ajansı, çocuklar ve gençler için Lehçe dil ve kültür yaz kursları düzenlemektedir. Bu kurslar, yoğun Lehçe dil eğitimi, Polonya tarihi ve kültürü üzerine dersler, geziler ve kültürel programlar gibi entegrasyon etkinliklerini içermektedir.

Polonya üniversiteleri, çocukların Lehçe dilini ve kültürünü öğrenebilecekleri yaz okulları ve dönemlik programlar sunmaktadır. Bu kurslar, dil seviyelerine göre farklı yoğunlukta programlar içermektedir.

Polonya'da, çocuklar ve gençler için Lehçe dil kursları sunan birçok okul bulunmaktadır. Programlar, bireysel ve grup derslerini içerir ve bazı okullar konaklama ve kültürel etkinlikler de sunmaktadır.

 

Polonya, göçmen ve mülteci çocukların eğitim sistemine entegrasyonunu kolaylaştırmak için çeşitli programlar ve kurslar sunarak onların başarılı adaptasyonunu ve eğitimini desteklemeye yönelik çalışmalar yapmaktadır.

Gündüz bakım grupları: Çocukların temel derslerden sonra okulda kalmalarına olanak tanır. Bu gruplarda çocuklar ev ödevlerini yapabilir, çeşitli oyunlara ve eğlence etkinliklerine katılabilir. Bu, özellikle geç saatlere kadar çalışan ebeveynler için uygundur.

 

Spor kulüpleri: Polonya'da futbol, basketbol, yüzme, jimnastik ve dövüş sanatları kulüpleri oldukça popülerdir.

 

Sanat ve yaratıcılık kulüpleri: Okullar ve kültür merkezleri, resim, heykel, tiyatro ve müzik dersleri sunar.

 

Bilim ve akademik kulüpler: Bilim ve teknoloji ile ilgilenen çocuklar için robotik, programlama, matematik ve edebiyat kulüpleri bulunmaktadır.

 

Yabancı dil kulüpleri: Okullar ve dil merkezleri, İngilizce, Almanca, Fransızca ve diğer dillerde kurslar organize etmektedir.

 

Yaz kampları ve programlar

Dil kampları: Dil okulları ve üniversiteler tarafından organize edilen yaz kampları, Lehçe dili ve kültürü üzerine yoğun kurslar sunmaktadır. Bu programlar dil dersleri, geziler ve kültürel etkinlikler içerir.

Temalı kamplar: Polonya'da spor, sanat ve bilim gibi temalı kamplar da popülerdir.

 

Ebeveynlerin, çocuklarının ders dışı etkinliklerden en fazla yararın ve keyfi alabilmesi için uygun aktiviteleri seçmede aktif rol almaları önerilir.

Polonya'daki değerlendirme sistemi, ilkokuldan üniversitelere kadar tüm eğitim seviyelerinde kullanılan sayısal notlara dayanmaktadır. Notlar 1'den 6'ya kadar değişir; burada 1 "yetersiz" ve 6 "mükemmel" anlamına gelir.

 

Not Skalası

6: Mükemmel (A+)

5: Çok iyi (A)

4: İyi (B)

3: Tatmin edici (C)

2: Pozitif (D) — minimum geçer not

1: Yetersiz (F) — geçer not değil

Ayrıca, temel nota ek olarak "+" ve "-" işaretleri kullanılabilir, bu işaretler ara seviyeleri belirtir (örneğin, 4+ veya 3-).

 

İlk ve ortaokulda değerlendirme

İlk sınıflarda (1-3), öğretmenlerin öğrenci başarısı hakkında niteliksiz yorumlar yaptığı, sayısal notlar yerine tanımlayıcı bir değerlendirme sistemi yaygın olarak kullanılmaktadır. 4. sınıftan itibaren 1'den 6'ya kadar olan standart not skalası kullanılmaya başlanır.

 

Yüksek öğrenim kurumlarında değerlendirme

Üniversitelerde ve diğer yüksek öğrenim kurumlarında da beş puanlık bir skala kullanılır:

5: Çok iyi — A

4: İyi — B

3: Tatmin edici — C

2: Tatmin edici değil — F 

Ekstra olarak, diplom almak için gerekli kredilere çevirilen notların bulunduğu Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS) kullanılabilir.

Temel gereksinimler

 

Ortaöğretim diploması: Lisans veya uzun dönemli yüksek lisans programlarına kabul için Polonya'da tanınan veya eşdeğeri olan bir tam ortaöğretim diploması gereklidir. Bu şart, Licencjat (lisans) veya Inżynier (mühendis) dereceleri için geçerlidir.

 

Lisans diploması: Yüksek lisans programlarına kabul için Polonya'da tanınan bir lisans diploması veya eşdeğeri gereklidir. Eğer adayın yurtdışından alınmış bir diploması varsa, bu diploma Polonya yükseköğretim kurumu tarafından tanınmalıdır.

 

Dil gereksinimleri

İngilizce programlar: Uluslararası standartlarda bir İngilizce yeterlilik sertifikası gereklidir (örneğin, IELTS, TOEFL). Bazı üniversiteler dil seviyesini değerlendirmek için kendi testlerini veya mülakatlarını yapabilir.

 Lehçe programlar: Lehçe programlara kabul için Lehçe dil bilgisi sertifikası veya dil hazırlık kurslarının tamamlanması gerekebilir.

 

Kayıt ücreti ödemesi: Başvuru sırasında genellikle bir kayıt ücreti ödenmesi gereklidir. 

Ek sınavlar: Bazı durumlarda, belirli bilgi ve becerileri değerlendirmek için ek sınavlar veya testler gerekebilir.

Eğitim ücreti: Yabancı öğrenciler, yalnızca ücretsiz eğitime hakları yoksa (örneğin, Polonya Kartı veya mülteci sahipleri gibi) öğrenim ücretlerini ödemelidir.

Burslar ve hibeler: Polonya'da yabancı öğrenciler için çeşitli burslar ve hibeler mevcuttur, örneğin, NAWA programları, Erasmus+, Vyšehrad Grubu bursları ve diğerleri. Mevcut burslar hakkındaki bilgiler genellikle üniversitelerin web sitelerinde ve Study in Poland platformunda yayınlanır.

 

Polonya'nın en iyi 10 üniversites

 

Jagielloński Üniversitesi, Krakow: 1364 yılında kuruldu, Polonya'nın en eski üniversitesidir; beşerî bilimler, doğal bilimler, sosyal bilimler, hukuk ve tıp alanlarında programlar sunar. Sıralama: Times Higher Education (THE) dünya genelinde 501-600 ve U.S. News & World Report'a göre 326-329 arasında.

 

Varşova Üniversitesi, Varşova: Polonya'nın en büyük üniversitesi; Lehçe ve İngilizce dilinde geniş yelpazede programlar sunar. Sıralama: THE dünya genelinde 601-800 arasında.

 

Wrocław Tıp Üniversitesi, Wrocław: Tıp, diş hekimliği, eczacılık ve tıp bilimleri alanlarında uzmanlaşmıştır. Sıralama: THE dünya genelinde 601-800 arasında.

 

AGH Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Krakow: Mühendislik, bilim ve teknoloji alanlarında programlar sunar. Sıralama: Shanghai Jiao Tong University Ranking (ARWU) dünya genelinde 701-800 arasında.

 

Poznań Adam Mickiewicz Üniversitesi, Poznań: 1919 yılında kuruldu; bilim ve sanatın çeşitli alanlarında programlar sunar. Sıralama: THE dünya genelinde 801-1000 arasında.

 

Varşova Tıp Üniversitesi, Varşova: Tıp ve ilgili disiplinlerde uzmanlaşmış, araştırmaları ve eğitim programları ile tanınmış bir kurumdur. Sıralama: U.S. News & World Report'a göre dünya genelinde 901-1000 arasında.

 

Gdańsk Teknik Üniversitesi, Gdańsk: Polonya’nın önde gelen teknik üniversitelerinden biri, mühendislik ve teknoloji programları ile tanınır. Sıralama: ARWU dünya genelinde 801-1000 arasında.

 

Łódź Üniversitesi, Łódź: Beşerî ve sosyal bilimler ile iş ve ekonomi alanlarında programlar sunar. Sıralama: THE dünya genelinde 1201-1500 arasında.

 

Torun Mikołaj Kopernik Üniversitesi, Toruń: Doğal bilimler, sanat ve beşerî bilimler programları ile tanınır. Sıralama: THE ve ARWU dünya genelinde 801-1000 arasında.

 

Wrocław Üniversitesi, Wrocław: Polonya'nın en eski ve en büyük üniversitelerinden biridir; Lehçe ve İngilizce dillerinde geniş yelpazede programlar sunar. Sıralama: THE dünya genelinde 1201-1500 arasında.

 

Bu üniversiteler, uluslararası öğrenciler için kaliteli eğitim ve birçok fırsat sunarak onları eğitim ve araştırma için çekici bir seçenek haline getirir.

Belgelerin Kanunen Tanınması

Eğer diplomanız veya sertifikanız AB, OECD veya EEA üyesi bir ülkede verilmişse ya da Uluslararası Bakalorya (IB) veya Avrupa Bakaloryası (EB) diplomasıysa, Polonya'da otomatik olarak ek bir onay gerektirmeden tanınabilir. Bu, bu tür belgelerin Polonya üniversitelerine başvuru yapmak için gerekli şartları zaten karşıladığı anlamına gelir.

 

Denklik Süreci

Yukarıda belirtilen kuruluşlara üye olmayan ülkelerde verilen belgeler için denklik (nostrifikasyon) sürecinden geçmek gereklidir. Bu, yabancı bir diplomanın, Polonya diplomasına eşdeğer olarak tanınması prosedürüdür. Denklik süreci, ilgili bilgi veya sanat alanında bilim derecesi (doktora) verme yetkisine sahip üniversitelerde yürütülür.

 

Denklik Aşamaları

 

Başvuru: Denklik başvurusunu uygun Polonya üniversitesine yapın. Başvuru, diploma veya noter tasdikli kopyası, puan dökümü, eğitim planı ve eğitim tamamlamayı teyit eden diğer belgeleri içermelidir.

 

Belgelerin Tercümesi: Tüm belgeler, Polonya Adalet Bakanlığı'na kayıtlı yeminli bir tercüman tarafından Lehçeye tercüme edilmelidir.

 

Belge Onayı veya Apostil: Belgeler onaylanmalı veya bir apostil ile belgelenmelidir. Onay, belgelerin verildiği ülkedeki Polonya konsolosluğunda yapılır. Eğer ülke Lahey Konvansiyonu'na katılmışsa, belgede bir apostil almak yeterlidir.

 

Eğitim Hakkının Teyidi: Polonya üniversitesine başvururken, diplomanızın belgenin verildiği ülkede üniversite giriş hakkı sağladığını teyit eden bir belge de sunmanız gerekecektir. Bu belge, eğitim kurumu veya ilgili otorite tarafından verilen bir sertifika veya belge olabilir.

 

KWALIFIKATOR Sisteminden Yararlanma: Diplomanızın ön değerlendirmesi için, Ulusal Akademik Değişim Ajansı'nın KWALIFIKATOR sistemini kullanabilirsiniz. Bu sistem, yabancı diplomanızın Polonya'da nasıl tanınacağını kontrol etmenize ve denklik prosedürü hakkında genel bir bilgi edinmenize olanak sağlar.

 

Belirli bir üniversitenin gereksinimlerini önceden incelemek ve niteliklerinizi Polonya'da başarılı bir şekilde onaylatmak için tüm belirlenen prosedürleri takip etmek önemlidir.

Dil Kursları

Yabancılar için Lehçe kursları: Birçok üniversite ve dil okulu, başlangıçtan ileri seviyeye kadar çeşitli seviyelerde Lehçe kursları sunmaktadır. Bu kurslar sadece dil öğrenmeyi değil, aynı zamanda Polonya'nın kültürü ve tarihiyle tanışmayı da içermektedir. Örneğin: Varşova Üniversitesi'nin Yabancılar için Lehçe ve Kültür Merkezi.

 

Polonyalılar için yabancı dil kursları: İngilizce, Almanca, Fransızca ve diğer dillerde kurslar, ülke genelinde dil okullarında ve eğitim merkezlerinde sunulmaktadır. Bu kurslar, hem profesyonel alanda hem de günlük yaşamda faydalı olabilecek iletişim becerilerinin geliştirilmesi için tasarlanmıştır.

 

Mesleki Kurslar

Mesleki eğitim ve yeniden eğitim: Ulusal Yeniden Yapılandırma Planı kapsamında, otomasyon, robotik, yenilenebilir enerji kaynakları, lojistik ve ulaşım gibi çeşitli alanlarda eğitim ve sertifika sunan Sektörel Beceri Merkezleri oluşturulmaktadır. Bu merkezler, yüksek teknolojili eğitim ve iş dünyası ile eğitim kurumları arasında yakın bağlar sağlayarak mesleki eğitimde sürdürülebilir gelişme ve yeniliği teşvik eder.

Mesleki gelişim kursları: IT, muhasebe, pazarlama ve yönetim gibi alanlarda mesleki nitelikleri artırmak için çeşitli eğitim kurumları ve mesleki dernekler tarafından kurslar sunulmaktadır. Bu kurslar genellikle işgücü piyasasının güncel ihtiyaçlarına yöneliktir ve pratik eğitimler ve stajlar içermektedir.

Kişisel Gelişim Kursları

Kişisel becerilerin geliştirilmesine yönelik kurslar: Bu kurslar liderlik özellikleri, iletişim becerileri, zaman ve stres yönetimi konularında eğitimleri içermektedir. Kişisel etkinliği artırmak ve profesyonel büyümeyi desteklemek için tasarlanmıştır.

Çevrimiçi kurslar ve uzaktan eğitim: Son yıllarda, uygun zamanda ve her yerde öğrenmeyi mümkün kılan çevrimiçi kurslar özellikle popüler hale gelmiştir. Coursera ve edX gibi platformlar, bilim, sanat, iş ve teknoloji dahil çeşitli konularda kurslar sunmaktadır.

Mali destek ve erişilebilirlik

Bu programların çoğu, devlet ve Avrupa fonları tarafından finanse edilmektedir, bu da onları geniş bir kitle için erişilebilir kılmaktadır. Örneğin, Sosyal Gelişim için Avrupa Fonları programı, yetişkin eğitimi sisteminin geliştirilmesine yönelik olup mesleki eğitim ve öğretime önemli yatırımlar içermektedir.